De titel zegt het al. Deze column gaat over twee verschillende soorten verzonnen verantwoordelijkheden waar de hedendaagse muzikant mee te kampen heeft.
Vaker dan je lief is gebeurt het dat je als muzikant last hebt van het feit dat veel mensen alles behalve je muziek en wat je er mee probeert te zeggen ter sprake brengen. Dit geldt voor muzikanten die voor duizenden mensen spelen avond na avond, maar ook voor alternatievere bands die in het clubcircuit spelen, zoals Death Letters, en alles behalve wereldsterren zijn.
Wat ik heel vaak zie, hoor en meemaak is het beeld dat (een gedeelte van) het publiek en de pers van de muzikant hebben. Wat voor soort muzikant dan ook. En dat dat vaak veel meer is dan alleen wat de muzikant doet, zegt en wil zijn. Wat door de meeste mensen niet eens kwaadwillend bedoeld is, maar dat wél als waarheid wordt aangenomen.
Er zijn twee verzonnen verantwoordelijkheden ten opzichte van muzikanten die mij vaak opvallen, maar die zich ook tegelijkertijd enorm tegenspreken. Het eerste voorbeeld is dat mensen vaak de neiging hebben om de muzikant op een rare en onnodige manier op een voetstuk te plaatsen, maar tegelijkertijd vast te ketenen. Door middel van uitspraken als dat de artiest een voorbeeldfunctie en verantwoordelijkheid heeft die buiten zijn of haar muziek omgaat, zonder daar ooit voor gekozen te hebben. Bijvoorbeeld vrij ruw taalgebruik door mijzelf op mijn persoonlijke social media waar ik mensen verraste en zelfs teleurstelde, omdat ik in mijn ‘positie’ een voorbeeldfunctie heb. Er onstaat dan een discrepantie tussen wat de muzikant naar buiten brengt en de vaak onjuiste perceptie die het publiek van de muzikant heeft. Of ‘Wat de muzikant hoort te zijn’ en/of wat mensen willen dat de muzikant is. Wederom, vaak niet eens kwaadwillend.
Het is mooi als mensen een artiest zodanig waarderen en respecteren dat ze denken dat de artiest een voorbeeldfunctie heeft, buiten hun muziek, maar wat veel mensen niet beseffen is dat je de muzikant hiermee dus ook enorm vastketent. Omdat je hiermee dus zegt, en vooral oplegt, dat de muzikant hoort te voldoen aan bepaalde eisen waar hij/zij niet voor gekozen heeft, én, belangrijker nog, dat zijn/haar verantwoordelijk anders zou zijn dan die van iedereen. Als het je niet aanstaat wat een muzikant doet of zegt dan kan jij zelf de keuze maken om daar afstand van te nemen. En niet een verzonnen verantwoordelijkheid opleggen.
Hoe groot je band ook wordt, de intenties van een muzikant blijven hetzelfde, tenzij je ervoor kiest meer dan je muziek naar buiten te brengen (bijv. politieke agenda’s) en dat net zo belangrijk maakt als de muziek. Maar in negen van de tien gevallen blijven de intenties onveranderd, wat de grootte van een band ook is of hoe geëngageerd een band is/wordt. En dát is waar ik het vooral over heb. Dat de intenties dus puur en alleen liggen bij de muziek. Als een muzikant echt een voorbeeldfunctie en verantwoordelijkheid zou willen hebben, buiten zijn of haar muziek, dan zou die persoon wel de politiek ingaan. Het maakt niet uit hoe gepassioneerd een muzikant op een podium staat en in staat is tot inspireren, hij/zij heeft geen andere voorbeeldfunctie of verantwoordelijkheid dan ‘Jan op de hoek’.
Het tweede voorbeeld, en hier zie je de contradictie, wat eigenlijk de ‘domme’ variant is van een verzonnen verantwoordelijkheid, is dat de muzikant, vaak door weer heel andere mensen, juist de mond wordt gesnoerd ALS hij/zij zich uitlaat over een bijvoorbeeld sociale, politieke of milieubewuste kwestie. Met opmerkingen zoals “hou je bek, maak gewoon muziek”. Dat een muzikant dus alleen maar het recht zou hebben om over muziek te praten en “alleen verstand kan hebben van muziek”. Want een muzikant kan natuurlijk geen uitgesproken mening hebben, zucht. Een verzonnen verantwoordelijkheid. Dit gebeurt vooral als deze muzikant vrijwel altijd inderdaad zijn “bek houdt” en alleen muziek maakt, maar soms publiekelijk een gepassioneerd betoog doet over waar hij of zij last van heeft. En ook hier gaat het om dezelfde redenen scheef lopen.
Zijn deze muzikanten, mensen, anders dan ‘Jan op de hoek’? Nee, absoluut niet. Want dat is vaak wat vergeten wordt, muzikanten, en mensen met media aandacht in het algemeen, zijn ook mensen met dezelfde emoties en kunnen hetzelfde gevoel van onrecht en sociale betrokkenheid van iedereen hebben. Waarom zou je dit bekritiseren? Dat zou je ook niet doen bij een bakker die gaat protesteren op straat en waar je tegen zegt “Hou je bek, bak gewoon mijn broodjes”. Het is juist mooi dat iemand met zo’n bereik en publiek het in ieder geval (soms) probeert om het voor het goede te gebruiken. Ik juich het alleen maar toe.
Het is een interessant fenomeen dat de kop op steekt omdat status en profilering, vooral als muzikant met de nodige media-aandacht, steeds belangrijker wordt, zeker nu met social media. Of je in U2 speelt of in een relatief kleine en alternatievere band. Alsof je als persoon, zonder een (groot) publiek, niet dezelfde goede of slechte dingen kan zijn en zeggen. En daar gaat het om.
En ik ben dan een van die bofkonten die dit met meer mensen kan delen dan alleen vrienden en familie. Maar wat me dus het meest heeft gestoord aan dit soort ervaringen bij mezelf of andere muzikanten, en wat ik dus uiteindelijk wil zeggen, is dat de meeste muzikanten gewoon mooie muziek willen maken, het mooi vinden om te touren, dat is hun werk, en ze ambiëren vrijwel nooit een politieke carrière, dus willen dan ook niet tot iets gemaakt worden dat ze niet (proberen te) zijn of gereduceerd worden tot wat sommige mensen vínden dat ze moeten zijn. De twee verzonnen verantwoordelijkheden van de muzikant.
Duende Ariza Lora
Duende Ariza Lora (23) is componist, muzikant, dichter, producer en zanger, vooral bekend van de band Death Letters. Met deze band is hij vanaf zijn 15e al actief en tourde hij in heel Europa en de Verenigde Staten. Achtereenvolgens bracht hij de albums The Death Letters en Post-Historic uit. In februari 2013 verscheen hun derde album Common Prayers. Zelfs in de bekendere UK-magazines werd zijn werk met dit rockduo alom bejubeld. Alle releases van Duende komen uit op zijn eigen Silent Voice Records – in 2014 zal hij via dit label ook een aantal solo-projecten uitbrengen.
Tevens stond hij op het podium met andere bands, zoals My Corduroy Life, S As In Assassins en zijn eigen project Back To Grey. Duende is naast een groot muziekliefhebber (vinyl!) op jonge leeftijd al geïnteresseerd geraakt in Spaanse poëzie en filosofie.
