Inspiratie en het creatieve proces bij artiesten, vooral in de alternatieve muziek, is een veel terugkerend onderwerp in interviews en gesprekken bij optredens. Toch voelt het voor mij als ik het er met mensen over heb, dat het vaak een onbegrepen iets is. Haast een soort enigma. En er daardoor soms te makkelijk over gedacht wordt.

Om te beginnen wil ik eerst duidelijk mijn visie op creatief zijn delen. Creatief zijn is niet besluiten om creatief te worden, maar dat ben je of dat ben je niet. Een ongelofelijk krachtige drang van binnen die hoe dan ook wel naar buiten komt.

Een creatief persoon heeft geen rijkdom, drugs of zelfs verdriet en misère nodig om creatief te zijn. Dat is allemaal romantiserende onzin. Ik maak heel graag de vergelijking met de oermens die in zijn/haar grot tekeningen maakte. Het zijn extreme ‘middelen’ als het ware (verdriet, drugs etc.) die weliswaar iemands creativiteit kunnen doen bevorderen en verbreden, maar het is lariekoek dat iemand dit ‘nodig zou moeten hebben’ of dat er daardoor bij iemand een knopje om gaat en deze uit het niets creatief ‘wordt’. In wat voor mate die creativiteit zich uit, dat is bij iedereen anders. Een creatief persoon zal in heel zijn gedrag en zijn denken creatief zijn, dingen anders zien.

Hoe egoïstischer de kunst, des te mooier. Ik ben een groot liefhebber van die uitspraak, omdat ik vind dat dat de juiste weg is om kunst te maken. Een pure wil en drang naar creatie, niet naar het behagen van iets of iemand anders. Daar wil ik wel bij zeggen dat het later zeker mensen kan gaan behagen, maar mijn punt is dat dat niet het uitgangspunt is van de creatie. Daarom houd ik heel erg van deze quote van Beethoven, hij slaat de spijker op z’n kop: “Ik had nooit gedacht dat ik zou schrijven voor reputatie en eer. Wat in mijn hart zit moet er uit; dat is de reden waarom ik componeer.”

Ik denk dat elke band, groot of klein, wel bekend is met de vraag “Wat is jullie inspiratie?”. Inspiratie, dat is nooit écht uit te leggen. Inspiratie is eigenlijk alles. Als band kun je natuurlijk makkelijk zeggen dat je fan bent van bepaalde muziek waardoor je geïnspireerd raakt, maar dat is eigenlijk maar een fractie van wat inspiratie werkelijk is. Inspiratie is ook ademen, naar buiten kijken, elk gesprek dat je voert en zelfs een slecht of goed nachtje slapen. Inspiratie is eigenlijk voor maar een klein percentage muziek die je inspireert en voor het grootste gedeelte al het andere wat dat niet is. En dat bij elkaar opgeteld gaat door een persoonlijke filter en wordt door een muzikant geuit in de vorm van muziek en bij een dichter in de vorm van een gedicht en ga zo maar door. Dus een vraag als “Wat was de inspiratie voor deze plaat/dit nummer?” is haast niet te beantwoorden.

Mensen vragen ook vaak wat mij heeft geïnspireerd om een plaat te maken. Dat moment is dus eigenlijk niet aan te tonen. Het creatieve proces is namelijk een onafgebroken iets. Het gaat veel verder dan het moment waarop je het eerste nummer of tekst voor die nieuwe plaat schrijft. Het creatieve proces is een constante gedachtestroom, die zich voor het grootste gedeelte afspeelt in het onderbewustzijn, die bij mij bijvoorbeeld (in de meeste gevallen) wordt geuit in muziek en teksten. Maar bovenal is het proces het allerbelangrijkste wat er is. En aan het eind van de dag is het resultaat, het ‘eindproduct’ (een plaat, tekst of gedicht bijv.), gevoelsmatig, bijna waardeloos. Dat is een keihard statement, maar ik leg het uit.

In de eerste plaats is dit gewoon therapie. Een metafoor die al door talloze artiesten is gebruikt, omdat het maar al te waar is. Het is het verwerken van iets. Het gevoel dat je hebt nadat je een nummer of tekst af hebt gemaakt is eigenlijk niet te omschrijven. Het enige vergelijkbare wat ik kan bedenken is het gevoel na een keiharde work-out waar je je energie op een gezonde manier kwijt hebt kunnen raken… Alleen met muziek en teksten is dat natuurlijk op een veel dieper emotioneel niveau. En met muziek (maken) kijk je dan niet terug, om het sport-metafoor nog even te gebruiken, naar hoe hard je hebt gerend of hoeveel kilometers je hebt gemaakt. Nee, je hebt je keiharde work-out gedaan, het lucht op, en je gaat weer verder. En dat is wat ik bedoel met dat het resultaat haast waardeloos is/wordt ten opzichte van het proces. Want het creatieve proces gaat om verwerking en niet om een eindproduct. Het is therapie.

Natuurlijk is het waanzinnig om een plaat af te hebben, met mooi artwork en dat zelfs in de winkels ligt zodat je het met mensen kunt delen. Dat is de schoonheid van muziek. Maar deze column is bedoeld als een soort kijkje achter de schermen van waar het uiteindelijk om gaat bij het maken ervan. Het werkt niet voor iedereen hetzelfde natuurlijk, maar voor velen, waaronder ik, wel. Maar dit is ook precies waarom muziek voor ontzettend veel mensen zo belangrijk is, en mensen een nummer hebben dat ze hun hele leven lang luisteren, want ze horen en voelen terug wat er in de muziek is gestopt. Viva la musica!

Duende Ariza Lora

Duende Ariza Lora (22) is componist, muzikant, dichter, producer en zanger, vooral bekend van de band Death Letters. Met deze band is hij vanaf zijn 15e al actief en tourde hij in heel Europa en de Verenigde Staten. Achtereenvolgens bracht hij de albums The Death Letters en Post-Historic uit. In februari 2013 verscheen hun derde album Common Prayers. Zelfs in de bekendere UK-magazines werd zijn werk met dit rockduo alom bejubeld. Alle releases van Duende komen uit op zijn eigen Silent Voice Records – in 2014 zal hij via dit label ook een aantal solo-projecten uitbrengen. Tevens stond hij op het podium met andere bands, zoals My Corduroy Life, S As In Assassins en zijn eigen project Back To Grey. Duende is naast een groot muziekliefhebber (vinyl!) op jonge leeftijd al geïnteresseerd geraakt in Spaanse poëzie en filosofie.