Mijn eerste keer was heel speciaal. De eerste keer dat ik een master afleverde voelde als een muzikale ontmaagding. Het was het jaar 2003; masters werden afgeleverd op cd, een glimmend schijfje wat je in een apparaat stopt en waar dan muziek uit komt.
Zo’n master afleveren, dat was toentertijd nog best een technische uitdaging. Het op lage snelheid (2x) gebrande schijfje moest volledig worden nageluisterd en werd -na een softwarematige foutcontrole- verzegeld om te worden verzonden naar het cd-dupliceerbedrijf.
Daar werd de cd nogmaals gecontroleerd waarna de glassmaster gemaakt werd. De glassmaster (ook echt van glas gemaakt) fungeert als moederschijf van waaruit alle plastieken cd-kindertjes gemaakt worden.
Welnu, voordat de master gebrand werd moest deze nog even gemasterd worden. Maar wat is dat precies, mastering? En waarom blijft het zo in nevelen gehuld?
Kijk, dat zijn nog eens existentiële levensvragen. Je zou er zo een boek over kunnen schrijven. Dat komt mooi uit: Bob Katz, een Amerikaanse mastering engineer (Engels voor masteraar), heeft een boek over mastering geschreven: Mastering Audio: The Art And The Science. Een prachtig naslagwerk met alle ins & outs, ups & downs, do’s & don’ts en meer over mastering.
Een mooi vak is het: Mastering. En een mooi woord ook: Masteraar.
Als Rotterdamse masteraar begon mijn reis in m’n slaapkamer. Een fluisterstille pc, een programma om audio te knippen en te plakken, een geluidskaart, een losstaande compressor en equalizer (outboard genaamd) en een set huisgemaakte luidsprekers waren de voornaamste ingrediënten, waarvan de luidsprekers veruit de belangrijkste waren en nog steeds zijn.
Sterker nog: Ik zou zo maar eens kunnen beweren dat de afluistering (luidsprekers plus de akoestiek van de ruimte) het belangrijkste gereedschap van de masteraar is. Het zijn je oren en zorgen ervoor dat datgene wat je hoort ook daadwerkelijk hetgeen is wat zich afspeelt in de muziek.
Dat klinkt nog best ingewikkeld zo, maar als je het omdraait wordt het duidelijk: Stel, je draait wat extra laag in de muziek omdat je afluistering je vertelt dat dit mooier is. Vervolgens ga je de muziek bij Pietje thuis op zijn stereo beluisteren. Het is maar goed dat de buren van Pietje niet thuis zijn, het toegevoegde laag veroorzaakt een trilling waarvan menig Groninger pardoes in een stuip schiet. Met goede afluistering was ons (en Pietje) deze geluidsbeving gespaard gebleven.
Nou, dit was ‘m dan. Mijn allereerste column voor de Popunie.
De bedoeling was om in één column alle geheimen rondom mastering te ontrafelen. Dat is helaas maar ten dele gelukt. Mooi is dat. Nog mooier is dat ik jullie de komende maanden steeds iets over mastering zal vertellen.
Komt het toch nog goed.
Renzo van Riemsdijk (Masterenzo) is een Rotterdamse masteraar. Hij heeft onder meer gewerkt voor Gery Mendes (GMB), Charlie Dée en Phil Bee’s Freedom. Nog meer info over mastering is te vinden op zijn website.
