Januari 1986. Winters waren nog winters; het is ijzig koud. Ik fiets op de Maasboulevard, op weg naar De Kwel. De Kwel is een poppodium aan het water, naast De Jazzbunker. Beide podia zijn inmiddels allang verdwenen. Enfin, in De Kwel speelt vanavond een Belgische band die ik erg tof vind: La Muerte. Voordat de Belgen beginnen is er nog een Rotterdams voorprogramma: Spasmodique. De Rotterdammers beginnen te spelen, zanger Mark Ritsema doet z’n mond open en ik ben – zoals onze zuiderburen zo mooi zeggen – ‘totaal van m’n melk’.
Januari 2016. Ik zit bij Mark Ritsema aan tafel, in zijn woning in Rotterdam-Noord. ‘Ja, die avond in De Kwel. Daar tekenden we ons eerste platencontract.’ En de stoppen sloegen door, zeg ik. Stonden we ineens in een dark room. ‘Ook dat nog.’
All And More
Spasmodique bestaat 35 jaar. De Rotterdamse art rock band viert dit jubileum met een terugblik op het eigen verleden. Zo wordt op 27 maart de box All And More in Rotown gepresenteerd. Op dit overzicht (10 cd’s, 3 dvd’s) staan de 5 platen die Spasmodique maakte. Plus live-opnames, nooit uitgebrachte nummers, filmmuziek en oefenruimteprobeersels.
En een nieuwe, zesde plaat: Six, die ook los op vinyl te koop is. Op de nieuwe plaat dezelfde bezetting als in 1986: Mark Ritsema (zang/gitaar), Arjo Hijmans (gitaar), Martin Docters van Leeuwen (bas) en Reinier Rietveld (drums).
Ritsema: ‘De release van All And More is schoon schip maken met het verleden. En gelijk ook – met het nieuwe album – een stap vooruit. We wissen alles uit, zodat we weer alle kanten op kunnen. Dat gevoel heb ik heel sterk. Het terugluisteren van al die opnames was voor mij echt een bijzondere ervaring. Vroeger kon ik nooit objectief naar onze muziek luisteren. Nu voor het eerst wel. En ik moet zeggen: we hoeven ons nergens voor te schamen.
All And More is een initiatief van Frans Ruiter. Hij had als fan enorm veel materiaal verzameld, zelfs opnames waar wij het bestaan niet van wisten. Eigenlijk wilde hij onze muziek gewoon bundelen, zodat-ie het mooi in de kast kon zetten. Al snel sloot vormgever Jean-Paul van Mierlo zich aan.’
Chemie
‘Spasmodique is chemie tussen 4 individuen met een eigen smaak. Die chemie is ongelooflijk, en werkt nog steeds. Dat koester ik nu veel meer dan vroeger.
Arjo is heel erg van de blues, vooral typische gitaarhelden als Eric Clapton en Jeff Beck. Hij is helemaal vergroeid met z’n Fender gitaar. Reinier luistert veel naar echte rockbands als AC/DC. Hij is van ons de meest onderlegde muzikant, heeft van ons vieren ook het beste gehoor. Logisch dat hij een hele goeie geluidsman (onder andere van De Staat – JvdB) is geworden. Reinier is ook de producer van Six. De smaak van Martin is het meeste experimenteel, veel abstracter dan van Arjo en Reinier. Martin en ik luisterden begin jaren 80 allebei naar This Heat, Cabaret Voltaire en The Birthday Party. Maar Martin had daarnaast ook altijd platen waarvan ik dacht: wat is dát?’
Brown en Brel
‘Ik was als kind helemaal bezeten van Alice Cooper. De muziek vond ik geweldig, maar net zo belangrijk was het theatrale element. Dat hebben we bij Spasmodique ook altijd gehad. Net zoals Alice Cooper een rol was, zag je ook mijn alter ego op het toneel. Maar het was tegelijkertijd wel écht. Kijk naar James Brown: die liet zich elk concert een paar keer op z’n knieën vallen. Maar hij was wel zo slim om onder z’n broek kniebeschermers te dragen. Zoiets. James Brown en Jacques Brel vind ik trouwens de twee beste performers die ooit op het toneel hebben gestaan.’
Bacon
‘Vanaf het begin schreef ik alle teksten. Literatuur is voor mij altijd heel belangrijk geweest. Maar beeldende kunst inspireerde mij ook. Een schilder als Francis Bacon is voor mij een even grote invloed als Roxy Music of Louis-Ferdinand Céline.
Bacon portretteert mensen als roofdieren. Heel rauw, en enorm seksueel geladen. Zo’n schilderij kan bij mij echt heel veel losmaken. De woorden komen dan als het ware vanzelf. De laatste jaren zijn mijn teksten wel persoonlijker geworden. En er zit altijd iets van een verhaal in. Daar denk ik vooraf niet over na.’
Rotterdam
‘Iemand noemde onze muziek ooit grotestadsblues. Dat heb ik altijd een goede omschrijving gevonden. Duistere romantiek van de grote stad. Ik heb Rotterdam altijd prettig gevonden, een goede plek om te werken. Ver weg van de sfeer van ‘kijk ons eens lollig doen’.
Rotterdam moet wel uitkijken dat het allemaal niet te netjes wordt. Dat nieuwe Centraal Station is mooi, maar aan de achterkant gebeurt het; daar speelt het echte leven zich af. Eigenlijk heel vreemd wat er nu gebeurt. Rotterdammers hebben altijd een kritische – soms zelfs duistere – blik op hun eigen stad. Op alles eigenlijk. En nu lees je alleen maar juichverhalen: ‘We staan in de Lonely Planet!’ Dat is een soort hype die alleen maar kan kelderen. Ik hoop dat het niet te opgeblazen wordt. Rotterdam moet wel zichzelf blijven.’
Six
‘De nieuwe lp is een echte Spasmodique-plaat, heel erg geïnspireerd op ons oude werk. Maar wel gemaakt met het idee dat we daar overheen moesten. Wat dat betreft blijven we toch ambitieus. Aan de vorige plaat (From Villa Delirium, 2002 – JvdB) bleven we maar sleutelen. Dat is ook een beetje een buitenbeentje binnen ons oeuvre.
Nu ging het heel anders. We hebben Six in vijf dagen opgenomen. Daarna nog wat editen, en de plaat was klaar. We zijn er heel blij mee.’
Jeroen van de Beek
Eigenaar Only Words Copywriting, DJ Lato Uno, Vinylverzamelaar, Voormalig radiomaker, Historicus, Rotterdammer.
Ga Spasmodique live zien:
Op zaterdag 19 maart (15.00 uur) bij De Plaatboef
en tijdens de presentatie van All And More en Six op 27 maart in Rotown
De lp Six is los te koop bij je favoriete platenzaak.