Iedereen die met muziek bezig is, krijgt te maken met (teveel) geluid. Een concert, oefenruimte sessie, dancefeest en zelfs je MP3 speler kunnen eraan bijdragen dat je blijvende schade oploopt. Het is dus zeker belangrijk om goed na te denken over hoe jij jouw gehoor beschermt.
Wanneer schadelijk?
Over het algemeen wordt aangenomen dat je, zonder bescherming, per dag acht uur lang 80 decibel kunt ondergaan zonder schade op te lopen. Iedere drie decibel erbij betekent een halvering van die tijd. Bij 83 decibel is vier uur nog veilig, 86 decibel twee uur en ga zo maar door. Boven 120 dB kan je direct schade oplopen. Je gehoor kan bijvoorbeeld maar één uur het geluid van een druk café (ongeveer 85-90 decibel) aan. Daarna heeft je gehoor rust nodig.
Een dancefeest is gemiddeld 100 dB of hoger. Dit betekent dat je na enkele minuten al gehoorschade kunt oplopen. Sommige MP3-spelers komen zelfs tot 130 decibel en kunnen dus direct schade veroorzaken als je hem te hard zet. Maar bedenk ook dat geluiden van bijvoorbeeld een handboor, cirkelzaag, hogedrukreiniger of zelfs snelwegverkeer na twintig minuten schadelijk kunnen zijn.
Testen!
Wil jij weten hoe jouw gehoor ervoor staat? Online zijn er verschillende testen te vinden, zoals bijvoorbeeld op www.hoortest.nl of www.mp3check.nl. Ook kan je informatie vinden op www.oorcheck.nl of www.geluidstuin.nl.
Het is echter aan te raden om je echt een keer (of meerdere keren) goed te laten checken door een audicien. Beter één keer te veel naar de gehoorspecialist dan te weinig. In elke grotere stad zijn er verschillende te vinden. Voor adressen zie www.hoorstichting.nl.
Geïnteresseerd in gehooronderzoek? Kijk op www.hoorplatform.nl.
Geluid in zalen en openluchtpodia
Op de werkvloer is acht uur onbeschermd werken tot 80 decibel toegestaan. Bij hoger dan 80 dB moet de werkgever verplicht gehoorbescherming aanbieden. Vanaf 85 dB is het dragen van gehoorbescherming zelfs verplicht en kunnen zowel werkgever als werknemer een boete krijgen indien dit niet gebeurt.
In de meeste zalen en openluchtpodia is er een maximum van 103 decibel afgesproken. Waarbij de brancheverenigingen voor poppodia, concertzalen en evenementenorganisatoren de eigen verantwoordelijkheid van het publiek noemen. Willem Westermann van de Vereniging van Evenementenmakers (VVEM) bevestigt dat de limiet van 103 dB alleen veilig is met oordoppen. “Met de doppen is het veilig, zonder die doppen is het niet veilig. We kiezen ervoor het veilig te maken voor de mensen die dat willen en ze daarover voor te lichten.” Bij veel zalen en festivals zijn tegenwoordig dan ook (gratis) herriestoppers te verkrijgen.
Beschermen!
Je gehoor beschermen kan op verschillende manieren:
1. Gebruik oordoppen
Als je elkaar op één meter nog verstaat hoef je nog geen oordoppen te gebruiken. Bij een concert is bescherming zeker aan te raden, vooral als je vaak naar concerten gaat. De meest simpele bescherming zijn schuimdoppen. Een iets betere bescherming zijn de one-size-fits-all-doppen. Deze zijn gemaakt van flexibel plastic, dat zich gedeeltelijk naar je oren vormt.
De allerbeste (en ook wat duurdere) bescherming zijn de otoplastieken. Voor deze oordoppen laat je een afgietsel maken van je oren. Op basis daarvan wordt een setje gemaakt, van hard of zacht materiaal, wat precies aansluit op je gehoorgang. Een filter bepaalt welke geluiden worden doorgelaten.
Voor muzikanten is een in-ear-monitor systeem ideaal. Dit is een oordop met een ingebouwde speaker. Ze sluiten je gehoorgang volledig af, dus je hebt daardoor ook minder last van bijvoorbeeld het zaalgeluid. Daardoor kan het volume minder hard en dit kan beschadiging voorkomen.
2. Probeer pauzes van stilte te nemen
Om de hoeveelheden decibel te verwerken moet je gehoor heel erg hard werken en heeft het tijd nodig om te herstellen. Wanneer je bijvoorbeeld naar een dance party gaat die uren duurt, probeer dan tussendoor je oren wat rust te gunnen.
3. Neem wat meer afstand van de geluidsbron
Ga niet een hele avond vlak voor de boxen staan. Meestal is de geluidsdruk en het aantal decibel achter in de zaal een stuk lager.
4. Doseer het volume
Als je muziek aan het luisteren bent, gebruik het volumeniveau dan niet om omgevingsgeluid, bijvoorbeeld zoals voorbijrazend verkeer, weg te drukken. Kies dan liever een ander soort koptelefoon, die het omgevingsgeluid dempt. Op sommige MP3-speler zit AVLS- of de ‘smart volume’-mogelijkheid, die de hoeveelheid decibels die uit de koptelefoon komt beperken. Zet af en toe het volume een tikje zachter dan je gewend bent. Zelfs een klein verschil kan het risico op beschadiging al verminderen.