Vorig jaar genoot ik van de documentaireserie Sahara die door de VPRO op tv werd uitgezonden. Als muziekfreak let ik ook altijd op de sounds die bij visuele producties is gebruikt. In dit geval triggerden de elektronische soundscapes die voorbij kwamen nogal. De combinatie van beeld en geluid werkte bij mij heel goed. Toen ik in de aftiteling zag dat Machinefabriek (de Rotterdamse musicus Rutger Zuyderveld) de sounds geleverd had en er zelfs een cassette was uitgebracht met deze Sahara sounds heb ik die meteen aangeschaft. En uiteraard nog wat verder gekeken naar eerder uitgebracht materiaal.

Ik had daarvan al wel wat producties van Machinefabriek in mijn collectie, vooral vinyl. Dat is mijn favoriete geluidsdrager, vandaar. Tijdens mijn voorbereidingen voor deze recensie kwam ik wel wat interessante zaken tegen en ging na een bezoek aan de artiest met een aardig stapeltje aangeschafte muziek naar huis. Met daarbij het zojuist verschenen album With Voices, om precies te zijn de editie op prachtig ‘scarlet red’ vinyl.

Rutger is zeer productief, hij opereert vanuit verschillende entiteiten. Onder de naam Machinefabriek staan op Discogs.com op het moment van schrijven van deze recensie al 89 albums geregistreerd, gemaakt in een tijdspanne van zo’n vijftien jaar. Een fabriek met een aardige productie om het zo maar eens te zeggen. Stand-alone producties, muziek voor dansvoorstellingen, soundtracks en ook veel samenwerkingsprojecten met andere artiesten. Termen als ambient, noise, minimal, drones en experimenteel zijn vaak te vinden in beschrijvingen van het werk van Machinefabriek.

Het album With Voices kenmerkt zich door de combinatie van electronische sounds en vocalen. Het bijzondere is dat de door Rutger gevraagde internationale vocalisten allen exact dezelfde basistrack toegestuurd kregen en zich daardoor hebben laten inspireren. Het heeft een heel veelzijdig en toch ook consistent album opgeleverd, waarbij een bijzonder luisteravontuur is gerealiseerd. De plaat is gevuld met de tracks I tot en met VIII, waarbij als titel steeds achter elk cijfer de betreffende vocalist wordt genoemd. De vocalen zijn feitelijk bedoeld en verwerkt als ‘sound’, er zijn slechts sporadisch tekstfragmenten hoorbaar.

De openingstrack is I With Terence Hannum. Terence is afkomstig uit Baltimore, is bekend als lid van de band Locrian en is tevens een veelzijdig kunstenaar. Deze track begint zeer ingetogen, waarbij de eerste minuten doen denken het nummer Ulakanakulot van de Ierse Virgin Prunes uit begin jaren ‘80. De rafelige sounds die even later opduiken werken vervreemdend en veroorzaken en desolaat gevoel. Geleidelijk komen dan ook elektronische patronen bovendrijven, met daarbij een diepe bas. Deze duistere, ondertonen vormen een heerlijke, diepe en vertragende laag. Mooi is ook de golfbeweging van het volume in deze track.

Dan volgt de track II With Chantal Acda. De samenwerking tussen Machinefabriek en de Belgische Chantal levert een glitch-achtige sound op, die goed zou passen in een dj set waarin Coil voorbij zou komen, en dan werk van hun serie Equinox ep’s.  De vocalen zijn gerafeld alsof ze van een versleten audiotape komen, waarvan de boodschap door de slijtage niet meer te ontcijferen is. Een fascinerend mysterieuze track is het resultaat. Dan volgt III With Peter Broderick, waarbij fragmentarische diepe korte bassbeats houvast bieden in een trage, roboteske monoloog bestaande uit los uitgesproken woorden van de in de tegenwoordig in Ierland woonachtige musicus Peter Broderick. Vervolgens komen woordloze, bijna neuriënde gelaagde zanglijnen voorbij en brengen de luisteraar naar het einde van deze track.

In de volgende tracks komen onder andere Marianne Oldenburg, Zero Years Kid, Richard Youngs en Wei-Yun Chen en Marissa Nadler voorbij. Een afwisselend palet, de plaat is een zeer avontuurlijke luistertrip geworden. De track met Zero Years Kid roept bij mij associaties op met de fluisterzang van Robert Wyatt, het horen van je eigen ademhaling, in stilte wandelen in het hooggebergte en heeft mede daardoor een spiritueel karakter. VI With Richard Young sluit hier mooi op aan, daarin komt na het eerste stukje een spannende combinatie van duistere industriële ondertonen  en de hoge stem van Richard naar voren.

De stem van danseres Wei-Yun Chen, lid van een dansgroep uit Taipei vormde de impuls voor Rutger om With Voices te gaan maken. Aan het eind van Rutger’s bezoek aan Taipei en het werken aan muziek voor een dansvoorstelling van deze dansgroep stuitte hij op een video met daarin ook de stem van deze dame. Haar bijdrage is verwerkt in de zevende track van het album. Er is een prachtig geheel ontstaan, opgebouwd uit noise, een regenbui, een ritme dat lijkt op ruitenwissers in een auto, fieldrecordings, de stem van Wei-Yun Chen die hardop lijkt te denken en daaronder een laag van diepe bassdrones.

De plaat sluit af met VIII With Marissa Nadler. Marissa is een singer/songwriter uit de VS, die naam heeft gemaakt met wat ik gothic folk zou noemen. Haar desolate, woordeloze, loepzuivere en engelachtige stem doet denken aan Jarboe (ex-Swans). De opnamen voor deze plaat, of samples daarvan, zijn vervolgens bij wijze van spreken overlappend en dakpansgewijs opgenomen in deze bloedstollende track. Voor de diepgang wordt een vette bending ultrabass gebruikt, waardoor een grote dynamiek ontstaat. Een mooie, spooky en downtempo afsluiting van dit prachtalbum.