Dynamiek!

Dynamiek, in het Engels aangeduid als dynamics, het is een raar iets. In de periode van de jaren ’60 en ’70 tot nu is onze kijk op dynamiek flink veranderd. Ons gehoor is steeds meer gaan wennen aan minder dynamiek, telkens een beetje minder gedurende de jaren. Eind jaren ’90 deed de loudness war er nog een schepje bovenop.

Doordat muziek steeds harder gemasterd werd als gevolg van die vervelende oorlog bleef er steeds minder ruimte over voor dynamiek. Alsof je in een afgesloten ruimte zit die gevuld wordt met water; je ziet het plafond steeds dichterbij komen. Ademen gaat nog maar je merkt wel dat je bewegingsvrijheid steeds meer wordt ingeperkt. Rond de eeuwwisseling en de jaren daarna was het dynamisch bereik (verschil tussen de harde en zachte passages) danig ingeperkt. Luister maar eens naar het album Death Magnetic van Metallica uit 2008 en luister daarna eens naar een plaat uit de jaren ’70. Het liefst op vinyl en anders op Spotify met loudness normalization uitgeschakeld (onder geavanceerde instellingen: ‘gelijk volume voor alle nummers’). Je zult merken dat er een wereld van (volume)verschil zit tussen beide platen. En niet alleen is er verschil in volume. Let ook eens op de instrumenten en vocalen en op hun plaats in de mix en de ruimte die ze hebben.

Limiting, een techniek die mastering engineers gebruiken om tracks harder te maken, kan ervoor zorgen dat de impact van een song verandert. Spaarzaam gebruik van een limiter kan zeker een positief effect hebben op het geluid en op de impact van een song. Maar in het geval van de plaat van Metallica is er niet bepaald sprake van spaarzaam gebruik. Hier is het effect van heavy limiting te horen. Vooral snaredrums en de algehele impact van de songs hebben zwaar te lijden onder de brute werking van de brickwall limiter. En ja, je leest het goed: brickwall. Dit betekent dat muziek min of meer letterlijk tegen een stenen muur wordt gesmeten. Een soort muzikale steniging, not very nice.
Wat je hoort is dat het wel hard is qua volume maar dat van de impact eigenlijk nog maar weinig is overgebleven. Zeer vermoeiend ook om naar te luisteren. Muziek die is platgeslagen door een limiter klinkt levenloos en vermoeiend en wil je zachter zetten. Muziek die dynamisch en levendig klinkt wil je vooral harder zetten!

Zoals ik al zei is ons gehoor anno nu steeds meer gewend geraakt aan minder dynamiek in muziek. Dit heeft nog een andere oorzaak: we zijn muziek anders gaan beluisteren. Lees: meer oordopjes/hoofdtelefoons, meer onderweg en vooral ook meer achtergrondgeluiden.
En laat uitgerekend deze achtergrondruis een van de grote veroorzakers van de loudness war zijn. En de loudness war is dan weer op zijn beurt verantwoordelijk voor minder dynamiek in onze muziekbeleving. Et voilà: de (vicieuze) cirkel is rond en blijft rondjes draaien.

Volgende maand ga ik wat meer in op de technische aspecten van dynamiek. Compressors, limiters (nóg meer), clipping, ducking, fluffing, dat soort dingen. Erg interessant allemaal. Tot volgende maand!

Renzo van Riemsdijk (Masterenzo) is een Rotterdamse masteraar. Hij heeft onder meer gewerkt voor Gery Mendes (GMB), Charlie Dée en The Legendary Orchestra Of Love. Nóg meer info over mastering is te vinden op zijn website.

Dichter – Van Mij, Aan Jou, Voor Ons

  • Van Mij, Aan Jou, Voor Ons

  • Dichter
    • Genre: hiphop
    • Release-type: album, digitaal
    • Label: eigen beheer

Het nieuwe album van Dichter is origineel. Dan heb ik het niet eens over de content van het album, de onderwerpen of de beats. Dat laten we nog even in het midden. Hierop doel ik op de wijze hoe hij zijn album(s) uitbrengt. We werden op een vrijdagavond uitgenodigd om naar het sfeervolle podium in het ruim van Vessel 11 te komen. Dit is een prachtig ouderwets schip aangemeerd naast Plein 1940, waar het mooie standbeeld ‘De Verwoeste Stad’ staat. Een echte Rotterdamse sfeer creëert dit wel.

Na het voorprogramma verzorgd door Brandwerk en Sammie Sedano kwam Dichter met positieve energie het podium oplopen. Enthousiasme en dankbaarheid zijn van hem af te lezen. Hij legt direct uit dat deze avond niet in het teken staat van zijn gehele album. Hij heeft, samen met zijn team, besloten zijn album in drie delen uit te brengen. Dit levert drie losse projecten op, en nu leg je zelf natuurlijk de link naar de titel; “Van Mij”, “Aan Jou” en “Voor Ons”. Dit heeft voordelen, maar ook nadelen. Voordat ik het voor mezelf helder kon krijgen wat ik van dit concept vond, begon de eerste beat te spelen en verloor ik even mijn gedachten.




Ik voelde me direct thuis. Dichter rapt met een goeie en vooral verstaanbare flow. Een skill die onderschat wordt tijdens live performances. Verstandige teksten die simpele situaties uit het leven belichtten. Erg herkenbaar voor zowel jou, als ik; voor ons. Het deed me erg denken aan zijn eerdere, erg dope project Nieuw Leven. Na de eerste twee tracks, en na mijn derde biertje, week hij af van dezelfde stijl. Iets wat ook opvalt zodra je naar zijn album gaat luisteren. Het is Dichter, maar dan een net iets minder ingetogen versie van zichzelf. Dit natuurlijk allemaal in vergelijking met zijn eerdere project. Hierbij doel ik vooral op stemgebruik en beatkeuze.

De albums beginnen steeds met een geluidsopname van een drukke straat ergens in het mooie Ethiopië. Een kort, maar leuk eerbetoon aan de roots die het DNA van Dichter hebben gevormd. Op de eerste track Winnaars En Verliezers hoor je direct dat er meer gebruik gemaakt wordt van elektronische geluiden. Dichter kon ik eerder al niet monotoon noemen, maar op dit album hoor je hoe divers hij is. Er wordt veel gebruik gemaakt van filters over zijn stem. Dat kan zorgen voor goede variatie, al had ik op de albums het gevoel dat er iets te geforceerd gebruik van gemaakt werd.

Dichter is een rapper, poëet en entertainer ineen. Tijdens zijn live optredens zoekt hij naar interactie met het publiek en vertelt hij in het kort wat inspiratiebronnen zijn geweest voor z’n tracks. Een weldoordacht persoon en dat is terug te horen in zijn tracks. De teksten geven mij genoeg om over na te denken. Het is verfrissend om deze onderwerpen binnen de Nederlandse hiphopscene in positieve vorm te horen. Liefde, racisme, creativiteit, onwetendheid en onzekerheid krijgen allemaal volledige aandacht.

Als artiest is het heel belangrijk dat je een vaste fanbase hebt. Ik geloof dat Dichter met zijn eerste plaat zich een eigen plek heeft veroverd. Dat hij nu muzikaal zo’n andere weg inslaat, kan voor zijn vaste fanbase misschien als verrassing komen. Dit kan natuurlijk in positieve als negatieve zin zijn. Op Denk Aan Mij hoor je dat hijzelf heel comfortabel is met de nieuwe weg die hij inslaat. Het is een vreemd concept. Een artiest heeft natuurlijk volledige creatieve vrijheid, maar er komt een punt dat een artiest buiten zichzelf treedt en onderdeel wordt van de identiteit van een fan. Vooral niets van aantrekken en doen wat voor jouw goed voelt Dichter!

Het concept van drie losse albums is tof. Het is jammer dat het, naast het opdelen, niet méér biedt. Het zou dope zijn geweest als elk album een eigen thema had, of misschien elk een andere muziekstijl. Hierdoor is het als luisteraar ook makkelijker te plaatsen. Na zijn boodschap dat hij niet het volledige album zou performen, had ik verwacht dat de show na een klein half uur afgelopen zou zijn. Dit was niet het geval, hij heeft bijna anderhalf uur op het podium gestaan! In deze anderhalf uur dronk hij drie flesjes water en heeft hij zelfs de hele show met één glas Jack Daniels gedaan, waarbij hij ludiek aangaf het zelf te moeten betalen. Het optreden had een goede vibe en gaf een goed beeld van wat ik kon verwachten van het totale album.

Op dit project heeft hij duidelijk voor een sound gekozen die een groot publiek aanspreekt. Een groter publiek dan zijn voorgaande project. Deze muziekstijl is een stijl die tof is voor energieke live optredens. Hierbij moet gezegd worden dat hij qua inhoud niets inlevert. Hij is nog steeds die slimme, positieve guy die emotie mooi in woorden weet te vertalen. Hij heeft een goede combinatie gevonden tussen de twee werelden. De 24 (!) tracks kunnen als veel worden ervaren, waardoor je overdonderd kan raken en na de eerste volledige luistersessie je niet echt meer weet wat nou je favoriete track was. Het is ook nooit goed.

Hij bedankt het publiek en het is aan hem af te lezen dat hij oprecht is. Hij vond het oprecht tof om zijn tracks op deze manier te mogen delen in zijn stad, Rotterdam. Ik geloof erin dat het ook buiten Rotterdam aanslaat. Het zou mij niet verbazen als je Voor Ons (de track) en Namaste deze zomer op de radio hoort of dat je Dichter live deze nummers ziet uitvoeren op een festival. In de laatste zin van de recensie kom ik erachter waar ik de hele tijd niet op kon komen. Het album van Dichter is verstandige, Rotterdamse festivalhiphop!